Margrét Jónsdóttir

20.7.2007 | 12:12

Nornaveiðar hafnar á ný gegn "útlendingum" í íslensku flórunni

Þessa grein skrifaði ég 2004 og er hún enn í fullu gildi

Til varnar lupinus nootkatensis og fleiri útlendingum

Þann 6.7. 2004 skrifar Hjörleifur Guttormsson grein í blaðið þar sem hann veltir fyrir sér seinagangi á að framfylgja lögum um verndun íslenskra vistkerfa fyrir innflutningi á erlendum lífverum.Lítum á gróðurinn. Hvers konar vistkerfi á að vernda?

Vistkerfi eins og það var við landnám, þegar gróður þakti 75% af landinu og skógur um 30- 40% af gróðurhulunni?
Eða vistkerfi eins og það er í dag, þegar gróðurhulan er aðeins 25 % af því og skógur um 1%-2% af gróðurhulunni?

Svarið birtist reyndar í greininni, því þar hefur höfundur mestar áhyggjur af íslensku móunum, hræddur um að skaðræðis útlenskar plöntur yfirtaki þá!En hvaða fyrirbæri eru þessir móar sem eru svo stór hluti af þessari 25% gróðurþekju?Jú, við eyðingu skóganna varð til rýrt og næringarsnautt mólendi, meira og minna þýft og slitið af frostlyftingum, þar sem lyngið er ekki fært um að veita jarðveginum nægilegt skjól. Er þetta endilega eftirsóknarvert ástand?Og hverjar eru þá þessar skaðræðis útlensku plöntur sem helst ógna gróðurhulunni götóttu? Fyrst er að nefna lupinus nootkatensis, alaskalúpínuna. Höfundur nefnir hana í sömu andrá og minkinn. Minkinn sem drepur og eyðir og lúpínuna sem græðir og gefur.Ég skal fúslega viðurkenna að minkurinn er algjört klúður, eitt af því sem átti að bjarga bændum frá að flytja á mölina, án þess að fá einhverja menntun í faginu. En lúpínan er himnasending til okkar örfoka lands, trúlega eina plantan sem getur bjargað því. Hún býr til næringarríkan jarðveg, jafnt í rýrum móum sem á örfoka landi, stútfullan af köfnunarefni, nitri og fleira góðgæti. Sannkölluð áburðarverksmiðja. Eftir að hún hefur búið til þessa næringarríku mold, hörfar hún smátt og smátt fyrir kröfuhörðum plöntum eins og blágresi, brennisóley, skógarkerfli , birki, njóla og hvönn.Þar sem ekki er BEIT breiðir þessi fagra og frábæra planta úr sér, jafnt í blásnuða vegkanta og aurskriður, sem á rýru landi. En þar sem BEIT er, sést hún ekki ( frekar en margar aðrar blómplöntur), jafnvel þó aðeins skilji girðing jarðir að. Þetta segir mér að skepnur séu sólgnar í lúpínur og það getum við nýtt okkur með því að sá lúpínufræjum í allar auðnir landsins og notað svo eitthvað af því sem beitarland er fram líða stundir. Eftir svona þriggja sumra beit mætti gróðursetja tré (skóg) þar sem skógurinn framleiðir súrefni, bindur koltvísýring, bindur jarðveg, gefur skjól og er framtíðar verðmætaskapandi. En höfundur er kannski líka á móti öllum “útlendingunum” sem vert er að rækta í skógi? Skoðum nú næstu skaðræðisplöntu, útlenska að uppruna, skógarkerfil, eða anthriscus sylvestris.Fyrir það fyrsta er hann bara ágætlega hollur, góður í salöt, sósur, súpur , te og vín.Hann léttir meltinguna, er vatnslosandi, styrkjandi, slímlosandi, notaður í fegurðarlyf og sem viðbót í sáraáburð. Snúum okkur þá að hvönninni.Ég geri ráð fyrir að þegar höfundur talar um tröllahvönn þá eigi hann við heracleummantegazzianum. Því miður hef ég aðeins barið hana augum í þremur görðum á Íslandi. Alltaf ein, há og tignarleg. Glæsilegust allra planta. Hvar í ósköpunum hefur hún valdið þessum “stórskaða” í hinni íslensku náttúru? Á greinarhöfundur kannski við ætihvönnina, angelica archangelica, jurtina sem kennd er við engla, sem verður allt að tveggja metra há og hefur myndað hvannarskóga hér og þar? Ef svo er get ég huggað líffræðinginn með því að þar sem hún vex er jarðvegur í góðu ástandi, djúpur, rakur og næringarríkur og ekkert á leiðinni út í hafsauga. Sú tegund er ágætust allra jurta á Íslandi og má neyta hennar allrar, “höfuðuð, herðar, hné og tær, hné og tær” (rót, stöngul, blöð og fræ). Góð í mat; sjóða stilka, í sultu, í salöt, vín, te og heilsu- og snyrtivörur. Er vatnslosandi, dregur úr magaverkjum, léttir meltingu, hefur verið notuð við influensu, kvefi, bronkitis og asma.Sú fyrrgreinda, tröllahvönnin, er aftur á móti flagð undir fögru skinni, getur verið ofnæmisvaldandi fyrir okkur mannfólkið……………….en dýr éta hana! Lúpínan, ætihvönnin og skógarkerfillinn eru nefnd í bókinni “Islenska plöntuhandbókin” eftir Hörð Kristinsson. Má af því draga þá ályktun að höfundur lítur á plönturnar sem fullgildar íslenskar plöntur. Að lokum vil ég spyrja manninn sem ýmisst er titlaður líffræðingur eða náttúrufræðingur, Hjörleif Guttormsson: En hvað um eyðimörkina Ísland? Hefur hann engar áhyggjur af henni? Eða eigum við að varðveita hana sem “íslenskt…….upprunanlegt vistkerfi”? Vinstri grænn!Gleymdu þér ekki í gljúfrunum! Margrét JónsdóttirMelteigi 4Akranesimelteigur@simnet.is

Flokkur: Bloggar | Facebook

Athugasemdir

lúpínan er ekki útlendingur,ekki frekar en önnur blóm, hún er bara nýrri og meira skaðræði, ferlega ljót og hræðilega stjórnlaus þarsem hún nær sér á strik. hún er kannski falleg ein og sér inní garði, t.d garðalúpína, en það sem er uppum fjöll og firnindi er mjög ljótt og passar alls ekki inní náttúrulegt samhengi.

halkatla, 20.7.2007 kl. 12:29

Sælt veri fólkið!

Nei, auðvitað er lúpínan ekki lengur útlendingur hér, því hér hefur hún verið síðan 1945, er Hákon Bjarnason, skógræktarfrömuður, flutti hana inn með sér frá Alaska. Hún er orðin íslensk fyrir löngu, komin þetta á sjötugsaldurinn og hefur ótvírætt gert mikið gagn. Um það getum við öll verið sammála.

Fegurðin og ljótleikin eru afstæð hugtök, fer allt eftir smekk og uppeldi.

Bestu kveðjur, Margrét

Margrét Jónsdóttir, 20.7.2007 kl. 14:46

Ég tel að allar þær plöntur sem geta þrifist og dafnað á Íslandi, svo vel að þær þroski fræ og geti fjölgað sér í hvernig árferði sem er, geri trjá og blómaflóruna okkar fjölbreyttari og fallegri. Fagna ég öllum trjá og plöntutegundum sem fluttar eru til landsins og sýna það og sanna, að það hefur bara verið fjarlægð Íslands frá öðrum löndum, sem gerði það að þær uxu ekki hérna fyrir landnám.

Ég kalla alla aðför að þessum nýju íslendingum í Flóruna Íslands, plöntu-rasisma.